Pera O Brigada

Should we say "Division of Labor" or "Labor of the Division"?

Hangtud karon dili gihapon ko kasabot anang ginahimo sa Department of Education (DepEd) every time na magsugod na ang klase sa mga public schools nga ginatawag nilag Brigada Eskwela. Kung buot huna-hunaon, pagpanglimpyo ra gyud ang ginabuhat nila ana kada tuig. Usahay maka-ingon ka nga pwede man siguro mag-hire na lang ug utility ang eskwelahan para dili na pud kaayo hasol sa mga estudyante ug mga ginikanan kaysa sa mapugos silag limpyo anang eskwelahana nga grabe kabagnot.

Maski unsaon nakog tan-aw, wala ra ba gyuy kalabotan na sa academics sa mga bata. Pwede man siguro na mosulod na lang ta ug klase diretso maskig wala na nang Brigada? Gihimo na man gud nang gatasan sa uban, kay lagi naa man goy mga ginikanan nga mubayad na lang kaysa maglimpisa. Nag-brigada man gani ta kay wala tay kwarto, pabayaron na hinuon ta?

Murag lahi ra gyud. I mean, naka-agi man kog elementary education sa usa ka public school, pero wala may ing-ana nga kasabutan nga palimpyohon ta as part of the enrolment. Halos dili man gani ta kalimpisa sa atong tugkaran, sa eskwelahan na hinuon? Mag-limpisa mi sa una pero part lang na siya sa cleanliness drive sa sulod sa eskwelahan, dili pareha karon nga gihimo nang murag “entrance exam”. Dili man unta trabaho na sa mga ginikanan ug estudyante, tulubagon man sa eskwelahan. Grabe pud, wala na gyuy kwarta ang DepEd nga mo-resort na lang sila ug ing-ani kada tuig, instead na tagaan ug budget ang matag eskwelahan para sa usa man lang ka utility?

Yes, less lang ang imong mabayran kong ipa-enrol nimo ang imong anak sa usa ka public school, pero kung ing-ana man lang ang mahitabo pagsugod pa lang sa klase, murag diha pa lang daan dako na kaayo tag istoryahonon. Panimalos man nang ilaha.

Pila na ka tuig ang Brigada Eskwela. Gani nahimo na ning practice kada tuig sa atong pampublikong tunghaan, practice nga dapat suportaan sa mga ginikanan kay para kuno sa kaayuhan sa tanan. Para aron makabaton pud ug responsibilidad ang matag bata pina-agi sa mga mando aning Brigada. Pero sa mga nilabay nga tuig, pipila na pud sa mga ginikanan ang adunay reklamo niini kay kuno grabe na ang pagpangwarta nga nahitabo sukad nagsugod ni. Nagsugod kuno ang corruption sa mga kwarta nga gibayad sa mga ginikanan nga wala na mu-apil ug Brigada, nga kung buot huna-hunaon kining kwartaha ang nipuli sa libre kuno nga tuition sa mga public schools. Mas maayo pa siguro nga magbayad na lang ta ug tuition kaysa tagaan ta ug dilemma nga kung dili ka mag-Brigada, magbayad ka.

Gani naay pay istorya nga pabayron kuno ang mga ginikanan sa April ug May nga water and light bills sa ubang public schools. Wala lang ko kabalo kung nahimo nang national ang practice, pero kung pabayron man, tapos murag hulga pa ang pamalakad sa Brigada, kung kwarta ba o limpisa, basi dili na siguro istorya ang mahitabo sa sunod nga tuig, basi sumbagay na.

Tungod sa kalisod sa panahon, ang ubang ginikanan mu-antos na lang ug aku anang responsibilidad sa eskwelahan, aron yawat na lang dili sila makabayad. Dili tungod kay gamay na lang ang imong bayronon sa public schools, baslan lang pud ta ug ing-ana na lang. Dili man gyud siguro pobre ang DepEd nga dili na gyud makahatag ur suporta, labi na ug financial, sa matag eskwelahan? Makapa-sweldo man gani ug mga officials nga halos murag walay trabaho sa opisina, kana pa hinuong utility nga basic lang ang imong bayaran, tapos SSS ug PhilHealth lang ang imong concern? Syempre walay mahimo ang mga ginikanan (what is), markahan pa lang ilang anak, basi dili pa hinuon na ka-graduate.

Pero Pera o Brigada? Mura mag sa meron o sa wala. Okay man siya, pero murag abuso naman gud ang nahitabo. Kasagaran ra ba sa mga nag-apil ana kadtong naa sa mga lower sections, daug-daug kaayo, kay murag lahi ra man gud kung ang imong anak naa sa Special Science class unya tua didto murag naa sa basakan.

Hugas kamay kayo ang nahitabo sa DepEd bah. Pati gani mga international agencies niapil na ug hugas. Barato lagi ang public school pero hansakan man pud ka ug mga pasakalye na mga programa nga red tape kaayo. Makaya man lagi sa mga private schools nga mo-hire ug utility nga maoy mo-trabaho anang paglimpyo ug pamintura anang eskwelahana, nganong dili man na mahimo sa public? Ngano man? Ngano?

Gani kung namroblema ta sa sitwasyon sa Brigada Eskwela, gamay ra kaayo na siya nga issue kung ikumpara na nimo sa uban pang problema sa DepEd nga sama sa illiteracy, nagkagamay nga teaching personnel ug ang kawad-on sa mga facilities sa matag public schools, pero ang Brigada, kung imong tan-awon, posibli mahimong simbolo sa nagkaubos nga estado sa atong edukasyon. Ug kung kanus-a ta mahigmata anang atong walay pungas nga pagpanglimpyo anang mga eskwelahana imbes na tagaan nato ug chance ang atong mga estudyante nga ilimpisa dili ang sagbot kun dili ang ilang mga utok, dili nato matag-na, kay ang gamhanan na mismo (DepEd) ang niingon nga maka-ayo ni sa tanan.

Savings ra gyud ang ilang tumong. Dili nako masabtan nga sa kadako sa ilahang opisina, ug sa naga-ulbo gihapon na budget nga ginahatag sa gobyerno sa ilaha, dili lang gihapon nila masakyan ang gikinahanglan nga tabang sa nagkadako ug nagkalisod na populasyon. At least man lang tagaan nila ug rest ang mga ginikanan sa ilang diskarte nga mangita ug kwarta para lang makabayad sa miscellaneous, kaysa pa-antoson nimo silag limpisa anang garden nga sila mismo dili makapahimolos ana.

Wala pa ang akong anak sa grade school, wala pa. Kung maka-decide ko nga i-public nako siya kung mag-sugod na siya ug grade 1, mag-lain gyud siguro ang akong buot kung i-bring up nang topic nga Brigada Eskwela sa akong atobangan. Kamo daw beh, karong tuiga lang daan ang proposed budget sa education niabot na ug P31 Billion, nag-increase ug 18.5% since last year, unya despite ana palimpyohon lang gihapon ta? Binuang na man na nga trabaho.